پایان نامه شخصیت و اندیشه های کلامی هشام بن سالم جوالیقی

فهرست و منابع پایان نامه شخصیت و اندیشه های کلامی هشام بن سالم جوالیقی

فهرست:

فهرست مطالب

چکیده. 5

فهرست... 6

بخش اول: 1

کلیات و شخصیت شناسی.. 1

فصل اول: کلیات و مفاهیم اولیه.. 2

1. بیان مسئله.. 2

2. سوالات تحقیق.. 3

3. فرضیه های تحقیق.. 3

4. پیشینه تحقیق.. 4

مباحث و مفاهیم اولیه.. 5

دانش کلام. 5

ادوار تاریخی کلام شیعه.. 6

مدرسه های کلامی شیعه.. 9

مدرسه کلامی کوفه 11

شرایط حاکم در فضای علمی کوفه.. 12

مشکلات بحث و روش تحقیق.. 17

روش استخراج دیدگاه متکلمان مدرسه کوفه.. 19

فصل دوم: شخصیت شناسی هشام ابن سالم الجوالیقی.. 21

اسم و نسب... 21

شهرت و شغل.. 22

کنیه.. 23

نژاد و قبیله.. 24

زادروز 27

وفات.. 28

سکونت... 31

ه

مسافرت‌ها 32

جایگاه اجتماعی، سیاسی هشام بن سالم.. 35

ارتباط هشام بن سالم با حکومت... 36

بررسی گرایشات فکری و فرقه ای منسوب به هشام بن سالم.. 37

ارتباط جهم بن صفوان و هشام بن سالم.. 38

بررسی نظرات رجالیون درباره هشام بن سالم.. 39

حیات علمی و فرهنگی هشام بن سالم.. 40

روایت از امام. 41

بررسی اساتید و شاگردان هشام بن سالم.. 42

بررسی آثار منسوب به هشام ابن سالم.. 47

دستاورد. 50

بخش دوم: 52

اندیشه های کلامی.. 52

فصل اول: علم و معرفت... 53

قرآن. 53

سنت... 54

عقل.. 54

تعارض عقل و نقل.. 55

فصل دوم: خداشناسی.. 56

براهین اثبات خدا 58

ذات الهی.. 60

صفات الهی.. 63

وجود شناسی صفات.. 69

علم الهی.. 71

اراده الهی.. 73

بدا 74

تشبیه و تنزیه.. 77

بررسی اقوال ملل و نحل نگاران. 87

و

روایات نفی تشبیه.. 89

فصل سوم: راهنما شناسی.. 91

ویژگی های حجت الهی.. 95

نص و نصب... 96

نص بر ائمه اثنی عشر. 97

امامت در فرزندان امام حسین علیه السلام. 98

نص امام صادق علیه السلام. 99

نص امام رضا علیه السلام. 99

علم امام. 100

گستره علم امام. 100

منابع علم امام. 101

گستره علم امام. 101

علم الکتاب.. 102

علم غیب... 102

منابع علم امام. 103

میراث علمی انبیاء. 103

لوح محفوظ... 104

تحدیث... 104

عصمت... 105

ولایت تکوینی.. 107

مهدویت... 108

تقیه.. 112

فصل چهارم: انسان شناسی.. 114

حقیقت انسان. 114

روح انسان. 115

جبر و اختیار 116

استطاعت... 117

خلقت انسان بر صورت حق.. 120

ز

جمعبندی.. 122

کتابنامه.. 124

منبع:

1. قرآن کریم.

2. ابطحی، سید محمد علی،  تهذیب المقال، چ‌دوم، قم، ابن المولف السید محمد،1417ق.

3. ابطحی، سید محمد علی، تاریخ آل زراره، ربانی، بی‌جا، بی چا، بی‌تا.

4. ابن ابی زینب، نعمانی، الغیبه ، تصحیح، علی اکبر غفاری، چ اول، تهران، نشر صدوق، 1397ق.

5. ابن الاثیر، اسدالغابه ، توضیحات: انتشارات تهران، بیروت، دارالکتب العربی، بی تا.

6. ابن الندیم البغدادی، فهرست، تحقیق رضا تجدد، بی‌جا، بی چا، بی‌نا، بی‌تا.

7. ابن بابویه، محمد بن علی،   فضایل الشیعه ، چ‌اول، تهران، اعلمی،1380ش.

8. ابن بابویه، محمد بن علی،   من لایحضر، ترجمه علی اکبرغفاری، چ‌اول، تهران، نشر صدوق،1367ش.

9. ابن بابویه، محمد بن علی،  علل الشرایع، ترجمه ذهنی تهرانی، چ‌اول، قم، انتشارات مومنین،1380ش.

10. ابن بابویه، محمد بن علی، التوحید، تصحیح هاشم حسینی، چ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، 1398ق.

11. ابن بابویه، محمد بن علی، الهدایه فی الاصول و الفروع، تحقیق مؤسسه الامام الهادی علیه السلام، قم، نشر پیام امام هادی (علیه السلام)، 1426ق.

12. ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه ، تصحح علی اکبر غفاری، چ دوم، تهران، اسلامیه ، 1395ق.

13. ابن بابویه، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح، علی اکبر غفاری، چ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، 1413ق.

14. ابن حنبل، احمد، الرد علی الزنادقه والجهمیه، تصحیح محمد فهر شقفه

15. ابن خالویه، اعراب، بی تا، بی جا، بی نا.

16. ابن داود (حلی)، حسن بن علی، الرجال، تحقیق: محمد صادق بحرالعلوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1342 ش

17. ابن داود، رجال، تحقیق سید محمد صادق‌آل بحر‌العلوم، نجف، منشورات مطبعه الحیدریه ،1392ق.

18. ابن ذکریا، ابوالحسن، مقاییس اللغه ، شرکه مکتبه و مطبعه مصطفی البابی الحلبی و اولاده، مصر، 1391ق.

19. ابن سعد، طبقات الکبری، بیروت، دار صادر، بی‌تا.

20. ابن سینا، حسین، : الشفاء( الالهیات)، مکتبه آیه الله المرعشى، قم، 1404 ه ق.

21. ابن شهر اشوب، معالم العلما، نشر قم

22. ابن شهر آشوب، معالم العلماء، بی‌چا، قم، بی‌تا، بی‌نا.

23. ابن طاووس سید، علی بن موسی؛ الاقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، تحقیق جواد قیومی،قم دفتر تبلیغات، 1376 ش

24. ابن عساکر، تاریخ دمشق، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالفکر، 1415ق.

25. ابن غضائری، احمدبن حسین، الرجال، تحقیق: محمدرضا حسینی قم: دارالحدیث، 1364 ش

26. ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین، لسان العرب، ادب الحوزه ، بی چا، 1405ق.

27. ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، داراحیاء الکتب العربیه، 1379 ق

28. اردبیلی، محمد علی، جامع الرواه ، مکتبه المحمدی، بی‌چا، بی‌تا.

29. اردبیلی، محمدعلی، جامع الرواه ، قم: مکتبه آیت الله المرعشی النجفی، 1403 ق

30. اردکانی، محمد علی، تحفه الاولیاء (ترجمه اصول کافی)،‌ تحقیق محمد مرادی،‌ مجموعه آثار کنگره بین المللی بزرگداشت ثقه الاسلام کلینی،‌ چاپ اول، قم، نشر دارالحدیث، 1387ش، 4 جلد

31. استرآبادی، مولی محمد امین، الحاشیه فی اصول الکافی، قم، نشر دارالحدیث، 1389ش

32. اسعدی، علیرضا، هشام بن حکم، چ اول، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1388ش.

33. اسفراینی، التبصیر فی الدین، تعلیقه محمد زاهد کوثری، چ اول، مکتبه الأزهریه للترک، قاهره، بی تا.

34. اشعری قمی، سعدبن عبدالله، المقالات والفرق، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چ دوم، 1360ش.

35. اشعری، ابوالحسن، مقالات الاسلامیین، تصحیح هلموت ریتر، چ دوم، نشر اسلامیه ، 1400-1980م .

36. اقابزرگ تهرانی،الذریعه الی تصانیف الشیعه، نشر اسماعیلیان، ایران

37. امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، تحقیق حسن الامین، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، بی چا، بی‌تا.

38. امین،سید حسن،مستدرک اعیان الشیعه،دارالتعارف للمطبوعات انتشارات دانشگاه تهران، 1342 ش

39. امین، احمد،  ظهرالاسلام، چ دوم، قاهره، مکتبه النهضه المصریه، 1961 م.

40. امین، احمد، فجرالاسلام، قاهره ، مکتبه النهضه المصریه، 1380-1961 م.

41. آقانوری،‌‌‌ علی،‌ خاستگاه‌ و‌ پیدایش‌ فرقه‌های ‌شیعه ‌در ‌عصر ‌امامان، صص95-103،‌ پژوهشگاه‌ علوم ‌و ‌فرهنگ ‌اسلامی، چ‌دوم، قم، 1386ش.

42. آمدی تمیمی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، قم، مکتب الإعلام الاسلامی، بی چا، بی‌تا.

43. بحرالعلوم، سید مهدی، الفوائد الرجالیه، تهران، مکتبه الصادق (علیه السلام)، بی چا، 1369ش.

44. بدوی، عبدالرحمن، مذاهب الاسلامیین، بیروت، نشر دارالعلم للملایین، 2005م.

45. براقی نجفی، سید حسین، تاریخ کوفه، ترجمه سعید راد رحیمی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، 1388ش.

46. برقی، احمدبن محمدبن خالد، رجال البرقی، انتشارات دانشگاه تهران، چ اول، تهران، 1342 ش.

47. برقی، احمدبن محمدبن خالد، محاسن، مصحح جلال الدین محدث، دارالکتب الاسلامیه ، چ دوم، قم، 1371ق.

48. بروجردی، سید‌علی، طرائف المقال، تحقیق سید‌مهدی رجایی، قم، مکتبه آیه الله مرعشی، 1410ق.

49.  بغدادی، عبد القاهر بن طاهر بن محمد (م. 439ه‍)‍، الفرق بین الفرق، تحقیق محمد عثمان الخشت، قاهره، مکتبه ابن‌سینا، 1988م

50. بغدادی، عبد القاهر بن طاهر بن محمد‍، الفرق بین الفرق، تحقیق محمد عثمان الخشت، قاهره، مکتبه ابن‌سینا، 1988م.

51. بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، فتوح البلدان، تحقیق الدکتور صلاح الدین المنجد، مکتبه النهضه المصریه ، قاهره، 1957م.

52. بن‌خلدون، مقدمه ابن خلدون، انتشارات امیر، قم، 1415 ق

53. پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، موسسه تحقیقاتی و تعلیماتی امام صادق، قم، اعتماد، 1378ش.

54. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم: موسسه نشر اسلامی، 1422 ق

55. تفتازانی، سعد الدین، شرح المقاصد، قم، انتشارات شریف رضی، بی چا، بی‌تا.

56. تفرشی، سید مصطفی، نقدالرجال، قم: موسسه آل‌البیت، 1418 ق

57. جعفری، سید محمد حسین، تشیع در مسیر تاریخ، ترجمه سید محمد تقی آیت اللهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1374ش

58. جعفری، محمد رضا، الکلام عند الشیعه الامامیه ، مجله تراثنا، شماره 30، قم، مؤسسه آل البیت (علیهم السلام)، 1413ق.

59. جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، قم، انتشارات انصاریان، 1384ش.

60. جوزیف فان اس، علم الکلام و المجتمع فی القرنین الثانی و الثالث للهجره ، ترجمه سالمه صالح، بغداد بیروت، منشورات الجمل، 2008م.

61. جوهری، صحاح اللغه ، تحقیق احمد عبد الغفور العطار، چ چهارم، بیروت، دارالعلم الملایین، 1417- 1987م.

62. حر عاملی، محمد بن حسن؛ اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات؛ بیروت؛ اعلمی، 1425 ق

63.    حر عاملى، محمد بن حسن، الإیقاظ من الهجعه بالبرهان على الرجعه ، چ اول، تهران، نوید، 1362ش.

64. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، 30 جلد، 1409ق.

65. حلی، حسن بن مطهر (علامه حلی)،  مناهج الیقین فی اصول الدین، علامه حلی، تهران، نشر اسوه، 1430ق.

66. حلی، حسن بن مطهر (علامه حلی)، الباب الحادی عشر، شرح فاضل مقداد، ص37، تهران، 1365ش.

67. حلی، حسن بن مطهر (علامه حلی)، خلاصه الاقوال، قم، ناشر مؤسسه نشر الفقاهه، 1417ق.

68. حلی، حسن بن مطهر (علامه حلی)، کشف المراد، نشر جامعه مدرسین، قم، بی چا، 1430ق.

69. حلی، حسن بن مطهر (علامه حلی)، نهایه المرام فی علم الکلام، قم، نشر‌ مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، بی‌تا

70. حمیری، نشوان بن سعید بن نشوان، الحور العین عن کتب العلم الشرائف دون النساء العفائف، به کوشش کمال مصطفی، مکتبه المثنی، بغداد، بی‌تا

71. خاتمی، احمد، فرهنگ علم کلام، چ اول، تهران، انتشارات صبا، 1370ه

72. خزاز رازی، علی بن محمد، کفایه الاثر فی النص علی الائمه اثنی عشر، تحقیق عبداللطیف حسینی کوهکمری، قم، بیدار، 1401ق.

73. خضر، محمد نبها؛ مسند هشام بن سالم، بیروت، معهد المعارف الحکمیه، 1427 ق

74. خلیل ابن احمد، العین، تحقیق: مهدی مخزومی و ابراهیم سامرایی، نشر دارالهجره، قم،1409ق.

75. خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بیروت، منشورات مدینه العلم، 1403ق

76. دارمی، عثمان، الرد علی الجهمیه، لیدن، 1960م.

77. دائره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، نشر مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، 18 جلد چاپ شده، 1383ش

78. دهخدا، علی اکبر، لغت‌نامه، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، 16 جلد، 1377ش.

79. رضایی، محمد جعفر، هفت آسمان، فصلنامه تخصصی ادیان و مذاهب، شماره 52، سال سیزدهم، 1390ش.

80. زبیدی، سید محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دارالفکر، 1414ق.

81. زراری، ابوغالب، تاریخ ال زراره، مطبعه ربانی،1399 ق

82. زین عاملی، محمدحسین، کتاب شیعه در تاریخ، ترجمه محمدرضا عطایی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، 1370ش

83. سبحانی جعفر موسوعه طبقات الفقهاء، قم: موسسه امام صادق، 1418 ق

84. سبحانی، جعفر کلیات فی علم الرجال، قم: موسسه نشر اسلامی، چاپ ششم، 1425 ق.

85. سبحانی، محمدتقی، سلسله بحث های تاریخ کلام، بی‌جا، بی‌تا، بی نا.

86. سبحانی، جعفر، بحوث فی الملل و النحل، قم، نشر جامعه مدرسین، 1414ق.

87. سبحانی، محمدتقی،  سبحانی و صفری، نشریه اطلاع رسانی ماه دین، شماره 142، نشست نقد کتاب مکتب در فرایند تکامل؛ جلسه دوم.

88. سبحانی، محمدتقی، دانشنامه امام علی (علیه السلام)، زیر نظر علی اکبر رشاد، چ‌پنجم، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1389ش.

89. سهرودی، (شیخ اشراق‏)، لمشارع و المطارحات، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، ‏تهران‏، 1375 ه ش‏.

90. سید ابن طاوس، على بن موسى،  الطرائف، ترجمه داوود الهامی، نوید اسلام، قم، چ دوم، 1374ش.

91. سید ابن طاوس، على بن موسى، ترجمه محمد تقى بن على نقى طبسى، مهج الدعوات، رایحه، تهران، چ اول، 1379 ش.

92. سید مرتضی، علی بن الحسین، الشافی فی الإمامه ، تحقیق سید عبد الزهرا حسینی، تهران، مؤسسه الصادق، 2 مجلد، 2006م

93. شبستری، عبدالحسین، الفائق فی رواه و اصحاب الامام الصادق (ع)، قم: موسسه نشر اسلامی، 1418 ق

94. شرف الدین موسوی، عبدالحسین، المراجعات، بیروت، منشورات دارالمرتضی، بی‌تا

95. شریف قرشی، باقر، حیاه الامام موسی بن جعفر، بیروت: دارالبلاغه ، 1413 ق

96.     شفیعی، سعید، مکتب حدیثی شیعه در کوفه، چ اول، قم، نشر دارالحدیث، 1389ش.

97.     شوشتری، محمد تقی، قاموس الرجال، چ دوم، قم، موسسه نشر اسلامی، 1410ق.

98.     شهرستانی، الملل و النحل، تحقیق: محمد بدران، قم: انتشارات «الشریف الرضی»، چاپ سوم، 1364 ش

99.    صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی، تهران، انتشارات سمت، بی چا، 1388ش.

100. صدر المتألهین، محمد،‏ الحکمه المتعالیه فى الاسفار العقلیه الاربعه ، ناشر: دار احیاء التراث‏، بیروت، 1981 م‏

101.     صدر، سید حسن، شیعه بنیانگذاران فرهنگ اسلام، ترجمه: علی مشتاق عسکری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1381ش

102.      صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل ال محمد صلی الله علیهم، تصحیح محسن بن عباسعلی کوجه باغی، چ دوم، قم، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی، 1404ق.

103.            طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقرموسوی، جامعه مدرسین، قم، بی چا، بی تا.

104.      طبرسی، احمدبن علی بن ابیطالب، احتجاج علی اهل اللجاج، ترجمه جعفری، موسسه التاریخ العربی، بیروت، 1425ق.

105.         طبرسى، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، ترجمه میرباقرى، ص442، فراهانى، تهران، چ دوم، 1365ش.

106.        طبری، محمدبن جریر، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چ سوم، انتشارات اساطیر، 1368ش.

107.        طبسی، محمدجعفر، رجال الشیعه، چ‌اول، موسسه المعارف الاسلامیه ، بی‌جا، بی‌تا.

108.       طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تهران، کتابفروشی مرتضوی، 1375ش.

109.     طوسی، محمد‌بن حسن، اختیار معرفه الرجال (رجال کشی)، قاهره لندن، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، 1430ق.

110.   طوسی، محمد‌بن حسن، رجال طوسی، تحقیق و نشر مؤسسه نشر الفقاهه، قم، 1417ق.

111. طوسی، محمد‌بن حسن، فهرست، مصحح، جواد قیومی، موسسه نشراسلامی، 1417ق.

112. عاملی، حسن بن زین الدین، التحریر الطاووسی، تحقیق: فاضل جواهری، قم: مکتبه آیه الله المرعشی، 1411 ق

113. عبدالسمیع حسین، عماد علی، الموالی و دورهم فی الدعوه الی الله تعالی، بیروت: دارالکتب العلمیه، سال 1425 ق.

114. عبدالفتاح، عبدالمقصود، السقیفه و الخلافه ، ترجمه سید حسن افتخارزاده، بی چا، بی تا.

115. عیاشی، محمدبن مسعود، تفسیر عیاشی، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، مکتبه العلمیه، 1380ق.

116. غضائری، احمدبن الحسین، رجال، تحقیق سید محمدرضا جلالی، چ‌اول، قم، دارالحدیث،1422ق.

117. فاریاب، محمد حسین، عصمت امام درتاریخ تفکر امامیه تا قرن پنجم هجری، نشر موسسه امام خمینی، چ اول، 1390ش.

118. فاضل مقداد، اللوامع الالهیه فی المباحث الکلامیه ، قم، تحقیق و نشر مجمع فکر اسلامی، 1382ش.

119. فراهیدی، ابوعبدالرحمن، العین، منشورات الاعلمی للمطبوعات بیروت،1408ق.

120. فضل بن شاذان، تحقیق و تقدیم سید جلال الدین ارموی، دانشگاه تهران، تهران، 1363ش.

121. قمی،شیخ عباس، الکنی و القاب، مکتبه صدر، تهران

122. قمی، علی بن ابراهیم،‏ تفسیر القمی‏، تحقیق و تصحیح موسوی جزائری‏، چاپ سوم، قم، دارالکتاب، 2جلدی، 1404ق.

123. کلینی، محمدبن‌یعقوب،  اصول کافی، ترجمه کمره ای، چ‌سوم، قم، اسوه، 1375ش.

124. کلینی، محمدبن‌یعقوب،  اصول کافی، ترجمه مصطفوی، چ‌اول، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه،1407ق.

125. کلینی، محمدبن‌یعقوب، ‌ اصول کافی، شرح ملاصدرا، تصحیح محمد خواجوی، چ‌اول، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1383ش.

126. کلینی، محمدبن‌یعقوب، اصول کافی، تصحیح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، چ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلامیه ، 1407ق.

127. کلینی، محمدبن‌یعقوب، روضه کافی، ترجمه رسولی محلاتی، چ‌اول، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه،1364ش.

128. کنی ملا علی؛ توضیح المقال فی علم الرجال، تحقیق؛ محمد حسین مولوی، ناشر دارحدیث،1379 ش

129. کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، تصحیح محمد کاظم، چ اول، تهران، موسسه طبع و نشر وزارت ارشاد اسلامی، 1410ق.

130. کاشفی، محمد رضا، کلام شیعه، قم، نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1386ش.

131. کحاله،‌ عمر رضا، معجم المؤلفین، بیروت، نشر دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.

132. گرامی، سید محمد هادی، نخستین مناسبات فکری شیعه، تهران، دانشگاه امام صادق، 1391

133. گلدزیهر، ایگناس (جولد تسهیر، اجناس) العقیده و الشریعه فی‌الاسلام، تاریخ التظور العقیدی و الشریعی فی‌الدین الاسلامی، ترجمه به عربی از: محمد یوسف موسی، علی حسین عبدالقادر، عبدالعزیز عبدالحق، مصر: دارالکتب الحدیثه، بغداد: مکتبه المثنی، بی‌تا

134. مادلونگ، ویلفرد،  مکتب‌ها و فرقه‌های اسلامی در سده‌های میانه، ترجمه جواد قاسمی، مشهد، مؤسسه چاپ وانتشارات آستان قدس رضوی، ویرایش دوم، 1387ش

135. المازندرانی، محمدبن اسماعیل، منتهی المقال، چ‌اول، قم، آل البیت،1416ق.

136. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، تهران، بوذرجمهری، انتشارات جهان، چاپ سنگی، بی‌تا.

137. مجذوب تبریزی، محمد، الهدایا لشیعه ائمه الهدی، قم، نشر دار الحدیث، 1389ش

138. مجلسی، محمد باقر،  بحارالانوار، بخش امامت(ترجمه جلد23-27)، چ دوم، تهران، اسلامیه، ، 1363ش.

139. مجلسی، محمد باقر،  بنادر البحار (ترجمه و شرح خلاصه کتاب العقل و العلم و الجهل جلد 1 و2 بحار الأنوار) انتشارات فقیه، تهران، چ اول، بى تا.

140. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، تصحیح جمعی از محققان،چ دوم، بیروت، احیاء الترث العربی، 1403ق.

141. مجلسی، محمد‌تقی‌بن‌مقصود‌علی، روضه المتقین، تصحیح‌ حسین ‌موسوی‌ کرمانی ‌و ‌علی‌پناه‌ اشتهاردی، چ‌دوم، قم، موسسه فرهنگی‌اسلامی‌کوشانپور، 1407ق.

142. مجلسی، محمد باقر،   مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران، ناشر دارالکتب الاسلامیه ، 1363ش

143.  مجموعه مؤلفان (عبدالهادی فضلی)، المذاهب الاسلامیه الخمسه ، بیروت، نشر الغدیر، 2005م.

144. مجموعه مؤلفان، اسلام پژوهشی تاریخی فرهنگی، زیر نظر کاظم بجنوردی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، 1383ش.

145. محدث اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه ، چ‌اول، تبریز، بنی هاشمی،1381ق.

146. مدرسی طباطبائی، سید حسین، میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری، ترجمه سید علی قرائی و رسول جعفریان، چ اول، قم، اعتماد، 1386ش.

147. مسعودی، ابوالحسن، اثبات الوصیه ، ترجمه محمدجوادنجفی، چ‌دوم، تهران، انتشارات اسلامیه ،1362ش.

148. مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، با مقدمه کاظم مدیرشانه‌چی، مشهد:‌ بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1368.

149. مصاحب، غلامحسین، دائره المعارف فارسی، ص659، تهران، امیرکبیر، چ چهارم، 1383ش.

150. مطهری، مرتضی، یادداشتهای مطهری، بی جا، بی تا.

151. مظفر، محمد حسین، حیات الامام الصادق (صفحاتی از زندگی امام جعفر صادق (علیه السلام)، ترجمه سید ابراهیم سید علوی، چاپ دوم، تهران، انتشارات رسالت قلم، 1372ش.

152. معارف، مجید، تاریخ عمومی حدیث، تهران، انتشارات کویر، 1388ش.

153. المعجم المفهرس لالفاظ احادیث بحارالانوار (مقدمه کتاب)، قم، نشر دفتر تبلیغات اسلامی، 1413ق.

154. مفید محمد بن نعمان الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم: کنگره شیخ مفید، 1413 ق

155. مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، تحقیق: علی اکبرغفاری و محمود محرمی، قم: الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید، 1413 ق.

156.    مفید، محمدبن محمدبن نعمان، اوائل المقالات فی المذاهب والمختارات، موسسه مطالعات اسلامی، 1372ش.

157. مفید،محمد بن نعمان، رساله عددیه جوابات اهل موصل؛کنگره؛قم؛1413 ق

158. مفید، محمد بن محمدبن نعمان،  الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، کنگره مشهد، قم، 1413ق.

159. مفید، محمد بن محمدبن نعمان،  الفصول المختاره ، الموتمر العالمی للشیخ مفید، قم، چ اول، 1413ق.

160. ناشی اکبر، عبدالله بن محمد، فرقه های اسلامی و مسئله امامت، ترجمه علیرضا ایمانی، چ اول، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1386ش.

161. نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، تحقیق موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1429ق.

162. النشار، علی سامی ، نشأه الفکر الفلسفی فی الاسلام، قاهره، دارالسلام، 2008م.

163. نمازی، علی، مستدرکات، چ‌اول، تهران، شفق، بی‌تا.

164. نوبختی، فرق الشیعه، تحقیق عبدالمنعم حنفی، قاهره، نشر دارالرشاد، 1992م.

165. نوری، میرزاحسین ، النجم الثاقب، تحقیق سید یاسین موسوی، چ اول، قم، انوار الهدی، 1415ق.

166. نوری، میرزاحسین، مستدرک الوسائل، چ‌اول، بیروت، موسسه آل البیت لاحیاء التراث، 1408ق.

167. یزدان پناه، سید یدالله، مبانی و اصول عرفان نظری، ناشر: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) سال نشر: 1389.